Rahim ağzı kanseri, rahmin serviks denilen rahimin vajinaya bağlanan boyun kısmında gelişen kanser türüdür. Dünyada kadınlarda en sık görülen kanser türleri arasında dördüncü sıradadır. Rahim ağzı kanserlerinin %99’unda etken human papilloma virüs (HPV)  olarak bilinen, üreme çağındaki kadın ve erkeklerde en sık görülen bir virüstür. Cinsel yolla bulaşan bu virüsün 200’den fazla türü bulunmaktadır. Bazı türleri siğil yapabilirken bazı türleri ise rahim ağzı kanserine yol açabilir.

 

Bağışıklık sistemi normal olan kadınlarda rahim ağzı kanserinin gelişmesi 15 ila 20 yıl sürer.

Çoğu insan cinsel aktivitenin başlamasından kısa bir süre sonra HPV ile enfekte olur. Bunların %90'ından fazlası bağışıklık sistemi tarafından temizlenir.  Bağışıklık sistemi normal olan kadınlarda rahim ağzı kanserinin gelişmesi 15 ila 20 yıl sürer. Tedavi edilmemiş HIV enfeksiyonu olanlar gibi bağışıklık sistemi zayıf olan kadınlarda bu süre sadece 5 ila 10 yıl sürebilir. İki yüksek riskli HPV tipi (16 ve 18), yüksek dereceli servikal kanser öncülü lezyonların yaklaşık %50'sinden sorumludur. Özellikle bağışıklık sisteminin baskılanması, sigara kullanımı, çok sayıda cinsel partner yada partnerinin çok eşli olması, kötü hijyen, düşük sosyoekonomik seviye, cinsel yolla bulaşan diğer enfeksiyonlar (klamidya), rahim ağzı kanseri riskini arttıran ya da süreci hızlandıran durumlardır.

 

Rahim ağzı kanserine yakalanmamak için düzenli jinekolojik muayene şarttır.

Rahim ağzı, jinekolojik muayenede gözle rahatlıkla görülebilir ve buradaki dokulardan herhangi bir cerrahi girişim yapılmaksızın patolojik inceleme için örnek alınabilir. İşte bu nedenle rahim ağzında oluşan kanser öncüsü lezyonlar henüz kansere dönüşmeden tespit edilebilir. Kapsamlı rahim ağzı kanseri kontrolü, birincil önleme (HPV'ye karşı aşılama), ikincil önleme (kanser öncesi lezyonların taranması ve tedavisi) ve üçüncül önlemeyi (rahim ağzı kanseri teşhisi ve tedavisi) içermektedir.

 

Peki rahim ağzı kanseri taraması için önerilen tarama testleri nelerdir?

Tarama testleri Pap smear testi, HPV testi ve kombine test (Pap smear ve HPV testi) içermektedir.  Bu testler yapılması basit ve ağrısızdır. Önce rahim ağzının görülebilmesi için, vajinaya bir spekulum (muayene aleti) yerleştirilir. Küçük bir fırça rahim ağzına sürülerek hücre örnekleri toplanır.

 

Smear ve HPV testi alınmadan önce yapılması gerekenler nelerdir?

Test adet zamanı yapılmamalıdır, en ideal zaman adet kanaması bittikten 10-20 gün sonrasıdır. 48 saat içinde cinsel ilişki kurulmamış olması, vajinanın yıkanmamış olması, vajina içine ilaç, krem gibi uygulamaların yapılmamış olması gereklidir. Genital enfeksiyon varlığında test tedavi sonrasına ertelenmelidir.

 

Rahim ağzı kanser tarama testleri ne sıklıklı önerilmektedir?

İlk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra veya en geç 21 yaşına gelindiğinde de Pap smear taramasına başlanmalıdır.

Pap smear testi 30 yaş ve üzerinde her yıl tekrarlanmalıdır. Üç yıl üst üste negatif sonuç alınması durumunda test aralığı 3 yıla çıkarılabilir. Diğer bir seçenek ise her 5 yılda bir kombine test (smear ve HPV) yapılmasıdır.

65 yaş ve üzerinde ise; eğer son 10 yılda ardışık 3 normal smear testi veya 2 normal co-test var ise artık rahim ağzı kanser taraması sonlandırılabilir.