Kolonoskopi Yaptırmaya Kaç Yaşında Başlamalıyım?

 

Dünyada ve ülkemizde Kara Panter filmiyle ünlenen Chadwick Boseman birkaç ay önce kalın bağırsak kanserinden vefat ettiğinde, bu kadar genç yaşta bu hastalık sebebi ile kaybına etrafımdaki çoğu kişi şaşırdı. Çünkü kalın bağırsak kanserleri genelde yaşlı insanların hastalığı olarak bilinir.

 

Gençler, özellikle erkekler için risk faktörleri nelerdir?

Kara Pantere 39 yaşında kanseri teşhisi kondu ve 43 yaşında hayatını kaybetti. Kalın bağırsak kanseri teşhisi konulan ve bu hastalığa bağlı vefat eden çoğu kişiden çok daha gençti.  Aslında bu hastalığın erkeklerde görüldüğü ortalama yaş 68 yaştır. Kadınlarda ise 72 yaş.
 

Kalın bağırsak ve rektum dediğimiz ‘’bağırsağın son bölümü’’ kanserleri tüm dünyada en sık görülen üçüncü kanserdir. Tüm dünyada kansere bağlı ölümlerin ise ikinci en sık sebebidir.
 

Kalın bağırsak kanseri ile ilgili hep kötü haberler yok. Elde edilen verilere göre her geçen yıl 55 yaş ve üstü kişilerde kalın bağırsak görülme sıklığı yılda yüzde 3 azalıyor. Bu azalmayı daha sık uygulanan kolonoskopilere borçluyuz. 50 yaş üzeri ülkemizde de her vatandaşa şikayeti olmasa da kolonoskopi önerilmekte. Bu sayede henüz kansere dönüşmeden polipler bulunup çıkarılabilmekte.
 

Yazımızın konusuna dönecek olursak, yaşlı kişilerde artan kolonoskopi ile kanser oranı azaltılsa da her sene yüzde 2 oranında genç, yani 55 yaş altı kalın bağırsak kanseri hastası sayısı artıyor. Kalın bağırsak kanseri artık daha genç yaşlarda görülüyor.
 

Kanser yaşındaki düşüş ilgili dernekleri harekete geçirdi ve kolonoskopi yaşı ile ilgili önerilerini güncellediler. Artık kolon kanseri için tarama başlangıç yaşı  45 yaşa düşürüldü. 45 yaşından daha önce taramaya başlanılacak durumlar ise;

1. Ailede ve yakın akrabada kolon kanseri varsa, en genç tanı alan hasta yaşından 10 yaş önce. Örneğin yakın akrabanız örneğin abiniz veya ablanızda 45 yaşında kalın bağırsak kanseri tanısı kondu ise, sizin için taramaya başlama yaşı 35 yaştır. Bu sayede ilerde kansere dönüşebilecek polipler erken tespit edilip çıkarılabilir.
2. Ailede başka bir sebeple yapılan testlerde kolon kanseri ile ilgili genetik bir bozukluk bulundu ise 20’ li yaşlarda genelde kolonoskopik tarama başlamalıdır.
3. Bazı kanserler kalın bağırsak kanserleri ile birlikte sık görülür. Bir kanser tanısı aldınız ve tedavi olduysanız, doktorunuzun önerisi doğrultusunda kolonoskopi daha erken yaşlarda yapılabilir (örneğin: meme, rahim kanserleri)
4. İltihaplı bağırsak hastalıkları örneğin Crohn hastalığı veya Ülseratif kolit hastalığınız varsa yine tarama zamanlarını doktorunuz öne alabilecektir.

 

 Kolorektal kanser için diğer risk faktörleri şunları içerir:

• 55 yaşın üzerinde olmak
• Tip 2 Diyabet (Şeker) Hastalığı
• Aşırı kilolu olmak
• Çok kırmızı et yemek
• Sigara içmek
• Egzersiz eksikliği

 

 

Aşağıdaki durumlarda doktorunuzla iletişim kurmanız ve tetkiklere göre karar verilmesi önemlidir:

• Bağırsak alışkanlıklarında birkaç günden fazla süren, tedavi ile düzelmeyen değişiklikler (ishal veya kabızlık gibi)
• Giderek sıklaşan gaz ağrıları veya şişkinlik
• Dışkıda kan veya siyah / katranlı dışkı
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Açıklanamayan yorgunluk ve nefes darlığı (kansızlığa yani anemiye bağlı)
   

 

1. https://medicalxpress.com/news/2020-11-colon-cancer-young-men.html
2. American Cancer Society Updates Colorectal Cancer Screening Guideline By The ASCO Post et al., Colorectal Cancer, 2018
3. Increased Recognition of Colorectal Cancer in Young Adults, Even Those Aged 20 to 29, as Evidence Continues to AccumulateRelated Articles. By Charlotte Bath et al., Gastrointestinal Cancer, 2017
4. Increased Recognition of Colorectal Cancer in Young Adults, Even Those Aged 20 to 29, as Evidence Continues to AccumulateRelated Articles