Kemoterapi, tümörün ilaçla tedavi edilmesidir. Kemoterapi ile tümör hücreleri öldürülür veya tümörün büyümesi durdurulmaya çalışılır. Bu tedavi sürecinde tümörlü hücreler öldürülürken, sağlıklı hücrelere de zarar verebilmektedirler. Bu duruma bağlı olarak tedavilerin bazı yan etkileri oluşmaktadır. Genel olarak oluşan bu yan etkiler; iştah azalması, kusma- bulantı,  kilo kaybı, yutkunma güçlüğü, tat ve koku değişikliği, saç dökülmesi, halsizlik yorgunluk, ishal ve kabızlıktır.

Kanser Tedavisi Sürecinde Oluşan Yan Etkilere Karşı Alınabilecek Önlemler

İştah Azalması:

Az miktarda ve sık sık yemek yiyiniz. Enerjisi yüksek, iyi kaliteli protein içeren besinleri (yoğurt, yumurta) seçiniz. Önce katı ardından sıvı besinleri tüketiniz ve sıvıları öğünden 30-60 dk önce veya sonra alınız. Dondurma, sütlü tatlı gibi soğuk yiyecekleri deneyiniz. Bazı yiyecekleri iştah açıcı hale getirerek hazırlayabilirsiniz. Taze meyveyi meyve suyu, komposto veya hoşaf olarak tüketebilirsiniz. Sütlü tatlılara fındık, ceviz; süt ve yoğurda bal katabilirsiniz.

Tat ve Koku Değişikliği:

Tedavi sürecinde, pek çok yiyeceğin tadı azalabilir ya da tatsızlaşabilir. Yediğiniz besinler ağzınızda acı ya da metalik tat bırakabilir. Böyle durumlarda; Çeşitli baharatlar (fesleğen, kekik, biberiye, kimyon) kullanabilirsiniz. Bazı yiyeceklerin tadı ve kokularını değiştirmek için sarımsak kullanabilirsiniz. Et ağınızda ki metalik tadı arttırıyorsa, onun yerine balık, tavuk veya yumurta tüketebilirsiniz. Kötü tatları yok etmek için özel gargaralar kullanabilirsiniz.

Ağız veya Boğaz Yaraları:

Sigara ve alkol kullanmayınız. Yiyecekleri soğuk ve oda sıcaklığında yiyiniz. Dondurma gibi daha soğuk besinler tüketebilirsiniz. Acı, baharatlı, asitli ve tuzlu yiyeceklerden kaçınınız. Bol sıvı alınız. Katı gıdaları yutamıyorsanız, besinleri püre haline getirebilirsiniz. Özellikle yemek yedikten sonra 30 dk içinde ve yatmadan önce ağzınızı çalkalayınız.

Bulantı ve Kusma:

Az az, sık sık ve yavaş yavaş yemek yiyiniz. Yiyecekleri soğuk ve oda ısısında tüketiniz. Meyveler, dondurmalar, lor veya beyaz peynir gibi yiyecekler kokusuz olduklarından bulantıyı engeller. Sıvı tüketimini öğünlerden en az 1 saat önce veya sonra yapın. Bulantınız olduğunda kraker, kızarmış ekmek, leblebi gibi kuru gıdalar tüketebilirsiniz. Yağlı besinler, ağır kokulu gıdalar ve çok şekerli besinlerden kaçının. Kusmanız geçitken sonra hafif sıvı içecek alabilirsiniz. Komposto suyu gibi hafif sıvıların ardından, çorba, muhallebi, yoğurt, meyve suyu gibi hafif yiyecekleri yemeye çalışınız.

İshal:

Kemoterapi ilaçları bağırsak hücrelerini etkileyerek ishale yol açmaktadır. Böyle bir durumda; bol sıvı almaya özen gösterin. Yağlı, kızartılmış, baharatlı gıdalarda kaçının. Çiğ sebze ve salata tüketmeyin. Erik, kayısı, armut, kavun gibi meyvelerden, brokoli, kabak, bezeleye gibi lif oranı yüksek olan sebzelerden uzak durun. Az yağlı pirinç lapası veya makarna, normal veya probiyotik yoğurt, yayla çorba, ayran gibi besinler tüketebilirsiniz. Tuzlu kraker, tuzlu bisküvi yiyebilirsiniz. Muz, şeftali, kabuksuz elma ve haşlanmış patates tercih edebilirsiniz.

Kabızlık:

Bazı kemoterapi ilaçları, az su tüketmek, yeteri kadar beslenememek kabızlığa yol açmaktadır. Kabızlık yaşadığınızda,  günde 8- 10 bardak su tüketmeye özen gösterin. Sıvı alımınızı arttırın.( Bitki çayları, komposto, hoşaf, meyve suları) Lifli gıda alımını arttırın. Tambuğday ekmek, bulgur, yulaf, kurubaklagil, sebze ve meyve tüketebilirsiniz. Kuru meyve (kayısı, incir, erik vb.) tüketebilirsiniz. Meyveleri iyi yıkayarak, kabuklarıyla tüketmeye özen gösterin. Herhangi bir engel yoksa hafif fiziksel aktivite yapmak bağırsaklarınızın çalışmasına yardımcı olacaktır.