Kalın bağırsak (kolorektal) kanserleri hem kadınlarda hem erkeklerde en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Her 10 kişiden birinde kalın bağırsak kanseri gelişmektedir. Yapılan taramalar sayesinde son 20 yılda kalın bağırsak kanserlerine bağlı ölüm oranı azalmıştır.
Risk Faktörleri
Kalın bağırsak kanserinin kesin sebebi bilinmemekte olup en çok bilinen risk faktörleri şunlardır;
- Aşırı kilolu veya obez olmak
- Fiziksel olarak aktif olmamak
- Fazla miktarda işlenmiş gıda
veya kırmızı et tüketimi - Alkol kullanımı
- Sigara kullanımı
- İleri yaş
- Ailede benzer kanser öyküsü bulunması
Bazı genetik hastalıklar:
Belli genlerdeki değişiklikler kalınbağırsak kanser riskini arttırır. Herediter nonpolipozis kolon kanser (HNPCC) kalıtımsal (genetik) kolorektal kanserin en yaygın tipidir.
Familyal adenomatöz polipozis (FAP) kolon ve rektumda kalıtımsal poliplerle karakterize nadir bir durumudur. APC adında özel bir gendeki değişiklikler sonucu olur.
Daha önceden kalınbağırsak kanser geçirmiş olmak: Kalınbağırsak kanser öyküsü olan bir kişide tekrar kalınbağırsak kanseri gelişebilir.
Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı: Bağırsakta adı geçen iltihabi hastalığı olanlarda kalınbağırsak kanser riski artmıştır.
Belirtiler:
Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
Bağırsakta tam boşalmama hissi
Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma
Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikayeti
Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
Sürekli yorgunluk
Kalınbağırsak kanserleri, kansere dönüşebilecek poliplerin erken dönemde kolonoskopi ile tanınıp tedavi edilmesi sonucunda önlenebilir bir hastalık olmuştur.
Kolonoskopi nedir ?
Ucunda kamera bulunan ve kıvrılabilen bir aletle içi boşluklu organların incelenmesine endoskopi denilir. Bu işlem incelenen bölgeye göre özel olarak isimlendirilir. Son bağırsak incelenmesine ‘rektoskopi’, tüm kalın bağırsak incelenmesine ise ‘kolonoskopi’ denilir.
Kolonoskopi ne zaman yapılır?
* Ailede kalın bağırsak kanseri öyküsü,
* Bağırsak poliplerinin takip ve tedavisi,
* Bağırsak kanseri ameliyatı olmuş hastaların takibi,
* 50 yaş üzerinde olan her sağlıklı kişi (tarama amaçlı),
* Makattan kanama,
* Uzun süreli ve tedaviye yanıt vermeyen kansızlık,
* iltihaplı bağırsak hastalıklarının (Crohn ve ülseratif kolit) tanı ve takibi,
* Dışkılama alışkanlıklarının değişmesi (uzun süreli ishal veya kabızlık),
* Dışkı çapında incelme, dışkılama hissi olup tuvalete gidildiğinde dışkılayamama,
* Açıklanamayan karın ağrısı ve kilo kaybı durumlarında yapılır
Kolonoskopi sayesinde:
* Bağırsak iç yüzeyinde yerleşimli polip denilen yapıların saptanması ve çıkarılması,
* Tümoral kitlelerin görüntülenmesi ve biyopsi alınması,
* Bağırsak duvarında cepleşmeler olarak bilinen ‘Divertiküller ’in saptanması,
* Damarsal sorunların görüntülenmesi ve mevcut bir kanama varsa durdurulması,
* Bağırsakların kendi etrafında dönmesiyle gelişen bağırsak tıkanıklığı gibi durumların düzeltilmesi mümkün olabilir.
